Bewustwording, dat is een woord dat ik regelmatig gebruik in mijn praktijk. Ook in mijn omgeving zie ik het steeds vaker terugkomen, bijvoorbeeld bij andere therapeuten, in reclame, of zelfs op tv. Maar wat betekent het eigenlijk, bewustwording?
Vaak wordt bewustwording ook wel "mindfulness" genoemd. Het is een proces van denken, waarbij we onszelf bewust worden van wat er in ons hoofd en lichaam gebeurt. Ons brein is een complex systeem, maar voor het gemak kunnen we het grofweg in drie delen opdelen. Elk deel heeft zijn eigen functie en draagt bij aan hoe we onszelf en de wereld om ons heen ervaren.
De Drie Breinen in Ons Hoofd
- Het Onderste Brein – Het Hagedissenbrein (Hersenstam). Het onderste deel van onze hersenen, de hersenstam, wordt vaak het 'hagedissenbrein' genoemd. Dit deel is verantwoordelijk voor onze basale instincten en reflexen. Het maakt snelle beslissingen over leven en dood, zoals vechten of vluchten. Daarnaast speelt het ook een belangrijke rol in zaken als voortplanting, eten, en het behoud van ons fysieke lichaam.
- Het Middelste Brein – Het Emotionele Brein (Zoogdierenbrein). Het tweede deel bevindt zich in het midden van je hoofd en wordt het 'emotionele brein' of het 'zoogdierenbrein' genoemd. Dit brein is vooral betrokken bij emoties, maar ook bij het aangaan van relaties en het creëren van verbindingen met andere mensen. Het is het deel van je brein dat zorgt voor gevoelens van veiligheid, vertrouwen en liefde.
- Het Bovenste Brein – De Prefrontale Cortex (Cognitieve Brein). Het bovenste deel van je brein, net achter je voorhoofd, is de prefrontale cortex. Dit wordt ook wel het 'cognitieve brein' genoemd en wordt beschouwd als het meest geavanceerde deel van je hersenen. Het is verantwoordelijk voor zelfbewustzijn, cognitieve processen, emotionele verwerking, en motivatie. Hier vinden we de executieve functies, zoals plannen, impulsbeheersing en doelgericht handelen. Het stelt ons in staat om de andere twee delen van ons brein te observeren. Het helpt ons om vragen te stellen zoals: "Wat voel ik nu?" en "Wat is mijn instinct in deze situatie?"
Wat is Bewustwording?
Bewustwording is het proces waarbij we gebruikmaken van ons cognitieve brein om in het moment te observeren wat er met ons gebeurt. Het is de vaardigheid om jezelf te observeren, je gedachten en gevoelens te herkennen, en bewust te worden van wat er in je lichaam speelt. In plaats van impulsief te reageren, maakt bewustwording het mogelijk om even stil te staan, je gevoel te onderzoeken, en vervolgens bewust te kiezen hoe je reageert.
In de praktijk kan dit betekenen dat je jezelf afvraagt: Wat gebeurt er nu in mijn lijf? Of: Waarom voel ik me op dit moment zo? Bewustwording helpt ons om meer grip te krijgen op onze reacties en zorgt ervoor dat we niet blindelings door het leven gaan, maar meer aanwezig zijn in elk moment.